ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանին առընթեր Խոշտանգումների կանխարգելման փորձագիտական խորհրդի ընդլայնված նիստում այսօր ներկայացվել են վիճակագրական տվյալներ, որոնք հիմնված են ՄԻՊ-ի վերլուծությունների վրա: Քննարկումների նպատակն այն է, որ խնդրի հետ կապված վեր հանվեն այնպիսի հարցեր, որոնք հասունացել են եւ ստանալու են օրենսդրական լուծումներ: Խոսքն, օրինակ, պայմանական վաղաժամկետ ազատման, քրեակատարողական հիմնարկներում բժշկական ծառայությունների մատուցման եւ նմանօրինակ այլ խնդիրների մասին է, որոնց լուծման ուղղությամբ պետք է ձեւակերպվեն հստակ առաջարկներ եւ ներկայացվեն արդարադատության նախարարությանը՝ օրենսդրական ամրագրման համար: Արդարադատության նախարարությունում հույս ունեն, որ, օրինակ, պայմանական վաղաժամկետ ազատման հետ կապված խնդիրների վերաբերյալ քննարկումների արդյունքում արված եզրահանգումների հիման վրա շատ կարճ ժամկետում լուծումները կներկայացվեն արդեն կառավարության հաստատմանը:
Քրեակատարողական հիմնարկներում մոնիթորինգ իրականացվում է միանգամայն հավասարության սկզբունքով եւ նշանակություն չունի, թե ինչ հանցագործության համար է անձը դատապարտված: Պահման պայմանները պետք է լինեն նույնը: Այսօր ի պատասխան լրագրողների հարցադրումների՝ շեշտեց Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը:
«Կարեւոր դերակատարություն ունեն թե հատուկ քննչական ծառայությունը, թե Քննչական կոմիտեն, թե նաեւ Դատախազությունը՝ որպես հսկող մարմին, որովհետեւ միջազգային կազմակերպությունների զեկույցներում էլ հենց կարեւորվում է դատախազության դերը, որը պետք է վեր հանի համակարգային հարցերը եւ նաեւ հսկողական գործառույթի միջոցով դրանց վերացնելուն նպաստի»:
Թ՛ե խնդիրները, թե՛ դրանց լուծման եղանակներն էին ՄԻՊ-ին առընթեր խոշտանգումների կանխարգելման փորձագիտական խորհրդի այսօրվա ընդլայնված նիստի քննարկման առանցքում: Արդարադատության փոխնախարար Սուրեն Քրմոյանի խոսքով՝ նախարարությունն այդ հարցերի վերաբերյալ արդեն ունի պատրաստի լուծումներ: Օրինակ՝ քրեակատարողական հիմնարկներում բժշկական ծառայությունների բարելավման, մահվան դեպքերին առնչվող հարցերի հետ կապված մշակված հայեցակարգն արդեն կառավարությունում նախնական քննարկվել է:
« Բժշկական ծառայությունների արդիականացման ծրագիրը քրեակատարողական հիմնարկներում, որտեղ հաշվի են առնվում եւ ինքնասպանության դեպքերը, եւ մահվան դեպքերը, եւ նաեւ քաղաքացիական բուժհիմնարկներում ու ՔԿՀ-ներում բուժման առանձնահատկությունները, որպեսզի առնվազն ՔԿՀ-ում գտնվող անձը ստանա նույն ծառայությունները, ինչ որ ստանում է համայնքում գտնվող անձը: Այս ստանդարտին են ուղղված մեր ամբողջ բարեփոխումները»:
Մահվան ընդհանուր դեպքերի մեջ որքա՞նն են խոշտանգումներով պայմանավորված. հարցին ի պատասխան՝ արդարադատության փոխնախարարն ասաց, որ նման փաստ չկա: Յուրաքանչյուր մահվան դեպքով կատարվում է համապատասխան նախաքննություն: Ըստ դրա վարույթն իրականացնող մարմիններն ընդունում են որոշում՝ քրեական գործի հարուցման կամ մերժման մասով:
«Չունենք նման դեպքեր, երբ խոշտանգումների պատճառով մահ լինի: Ավելի գլոբալ հարցեր են՝ բժշկական ծառայությունների, գերբեռնվածության, հիգիենայի պայմանների հետ կապված: Այդ խնդիրների գերակշիռ մասը լուծում ստացել են կամ այդ բարեփոխումները ընթանում են»:
Որեւէ մեկը չի հավակնում ասելու, թե իդեալական վիճակ է, բայց նախորդ տարիների համեմատ դրական փոփոխություններն զգալի են՝ հավելեց Սուրեն Քրմոյանը: Նա նաեւ տեղեկացրեց, որ որոշ դեպքերում, քրեակատարողական հիմնարկների ծառայողների կողմից կանոնների խախտման առկայությամբ, վարույթներ են հարուցվել, եղել են աշխատանքից ազատման եւ համապատասխան միջոցների կիրառման դեպքեր:
Քննարկվող առանցքային հարցերից մեկն էլ առնչվում է պայմանական վաղաժամկետ ազատմանը: Այստեղ խնդիր տեսնում են բոլորը: Արդարադատության փոխնախարար Սուրեն Քրմոյանի փոխանցմամբ՝ քննարկումների արդյունքում նախատեսված են մի քանի սկզբունքային փոփոխություններ: Ընթացակարգը պարզեցվելու է, սահմանվելու են վաղաժամկետ ազատման հստակ չափանիշեր, նաեւ՝ բողոքարկման եւ դատապարտյալի իրավունքների պաշտպանության մեխանիզմներ են ամրագրվելու. դատապարտյալը կմասնակցի ամբողջ գործընթացին: Փոխվելու է նաեւ հանձնաժողովի կազմը: Այս փոփոխությունների վերջնական տարբերակը գրեթե պատրաստ է՝ ասաց արդարադատության փոխնախարարը՝ հույս հայտնելով, որ հնարավորինս շուտ այն կկարողանան ներկայացնել կառավարությանը: