«Արցախյան պատերազմում մենք հաղթել ենք, բայց չեմ ցանկանա, որ պատերազմը կրկնվի, մարդկային կորուստներ ունենանք»,- ասում է Արմավիրի «Արծիվ-13» ջոկատի անհետ կորած հրաձիգ Ալբերտ Ամիխամյանի այրին: 13 տարի միասին, 26 տարի առանց ամուսնու:
Ջոկատի անհետ կորելուց 16 տարի անց Սվետլանա Մելքոնյանը տեղեկացել ամուսնու զոհվելու մասին, Մարտակերտի ազատագրման ժամանակ:
Արդեն 26-րդ գարունն է տիկին Սվետլանան դիմավորում է առանց ամուսնու՝ Ալբերտ Ամիրխանյանի, ում հետ ապրել է ընդամենը 13 տարի: Նրա հետ անցկացրած տարիներն այնքան հագեցած են եղել, որ մինչև օրս ապրում է ամուսնու հուշերով և ուժ ստանում:
1992 թվականի հունիսի 13-ին Ալբերտը մեկնեց Արցախ, սակայն Սվետլանայի մտքով չանցավ, որ այդ օրը վերջին անգամ էր տեսնելու ամուսնուն: Ալբերտ Ամիրխանյանը անհետ կորել է 1992թ-ին արցախյան պատերազմում, Մարտակերտի ազատագրման ընթացքում: Նա Արմավիրի «Արծիվ 13» ջոկատից էր, և լավագույն հրաձիգներից մեկը: Պատերազմի թոհուբոհում կամավորականներից շատերը չեն տիրապետել զենքին: Այս գործը վստահված էր Ալբերտին:
Հրաձգությունը նրա սիրելի զբաղմունքներից մեկն էր, երկրորդ մասնագիտությունը: Մասնակցել է հրաձգության մրցումներին՝ արժանացել պատվոգրերի: Պատերազմի ժամանակ Ալբերտ Ամիրխանյանը Հոկտեմբերյանի ջոկատը կամավորականներով համալրելու և հրաձգության դասերի կազմակերպմամբ էր զբաղվել: Նա գիտակցել է, որ պատերազմում զինվորների քանակով չեն հաղթում, այլ մարտավարությամբ: Այս խնդրով մտահոգված Արմավիրի կրակադաշտերում ու բաց տարածքներում ՝տղաներին կրակել է սովորեցրել:
Գնացել էր կռիվ ու վերադարձել, շարունակել կամավորականների հավաքագրումը: 1992 թվականի հունիսի 28-լույս 29-ի գիշերը Ռուբիկ Եղոյանի ջոկատի 26 մարտիկներն անհետ կորան անհավասար մարտում՝ ընկնելով շրջափակման մեջ: Նրանց մեջ էր նաև Ալբերտը: Դեպքից օրեր առաջ կնոջը հանգիստ չէր տվել չարագուշակ երազը: Ներքին տագնապը ստիպել է հետևել շտաբի մուտք ու ելքին՝ սպասելով լուրի: Հետո հայտնել են բոթը:
Վերհիշելիս Սվետլանան հուզվում էր, վերապրում՝ ծանր օրերը: Կինը հույսը չէր կտրել սպասելուց ՝ աչքը ճամփին պահելով: 1992թ հունիսի 29-ից 16 տարի անց անհետ կորածների հարազատները տեսանյութի միջոցով տեղեկացել են նրանց զոհվելու մասին: Տեսանյութում պարզորոշ երևացել են զոհերի դեմքերը, կինը ճանաչել է ամուսնուն:
«Ինձ թվում է Ալբերտն ինքնասպան է եղել, որովհետև դիակներից շատերի վրա վնասվածքներ, արյուն կար, իսկ Ալբերտը, կարծես, քնած լիներ: Գնալուց առաջ ասում էր՝ մենք մեզ կվերացնենք, գերի չենք լինի»,-ասում է զոհվածի այրին:
Անհետ կորած զինվորները շիրիմներ չունեն, նրանց հիշատակը հարգում են Արմավիր քաղաքի կայարանամերձ հրապարակում կառուցված հուշարձանին ծաղիկներ խոնարհելով: Սվետլանան երբեմն միանում է արցախյան ուխտագնացությանը մեկնող երկրապահ կամավորականների խմբին, հասնում այն վայրերը, որտեղ վերջին կռիվն է տվել իր ամուսինը:
Ալբերտ Ամիխանյանի անվամբ անվանակոչված դասարան կա Արմավիրի թիվ 2 դպրոցում: Դպրոցի տնօրեն Գևորգ Առաքելյանը ցույց տալով դասարանն ու անկյունը ասաց, որ աշակերտները լավ են ճանաչում հերոս տղաներին: Բացի հիշատակի օրերից տարբեր միջոցառումներ են կազմակերպվում նվիրված Հայաստանի անկախությանն ու արցախյան ազատամարտին:
Ալբերտը միայն ֆիզիկապես է բացակա: Երեխաներն ամուսնացել են, ունեն իրենց ընտանիքը: Տղան ժամանակավորապես բացակայում է հայրենիքից: Սվետլանան մնացել է իր հուշերի հետ, հարևանուհու հետ սրճելիս ամեն անգամ մի նոր պատմնություն են հիշում ու օրը լցնում հայրենիքի համար զոհված ամուսնու ներկայությամբ:
Հիշում են, անցնում առօրյա գործերին: Սվետլանան հիմա էլ անհամբեր սպսում է իր տղա թոռան ծնվելուն, ում կոչելու են պապի անվամբ՝ Ալբերտ Սահակի Ամիրխանյան: